زمان مطالعه: < 1 دقیقه صدرالمتألهینرحمه الله از ذکر اشکال تسلسل اراده هاى غیر متناهى در این مورد دو پاسخ دارد: 1. مختار کسى است که فعل او از اراده اش ناشى مى گردد نه آن کس که اراده او نیز به اراده و خواست او تحقق مى یابد زیرا اگر ملاک اختیار این باشد که اراده نیز امرى ارادى بوده و مسبوق به اراده

زمان مطالعه: 2 دقیقه الف: ملاک و معیار اختیارى بودن کارى این است که آن فعل مسبوق به اراده باشد، نه این که اراده آن فعل نیز مسبوق به اراده دیگرى باشد تا تسلسل اراده ها لازم آید زیرا واجب الوجود تعالى متصف به اراده ذاتى و ازلى مى باشد پس اراده او از ذات هستى وى سرچشمه مى گیرد و مسبوق به اراده

زمان مطالعه: < 1 دقیقه این پاسخ به نظر ما اشکال را دفع نمى کند زیرا بحث در «جبر و اختیار» یک بحث حقیقى است و به واقعیت عینى نفس انسانى و کارهاى صادره از آن توجه دارد و نه تنها یک بحث مفهومى ما در این باره بحث نمى کنیم که اگر بخواهیم عنوان «مراد» را از «اراده» انتزاع کنیم آیا به انضمام اراده

زمان مطالعه: 2 دقیقه یکى از دلایل فلسفى «جبر» مسأله اراده ازلى خدا است این دلیل را نباید با دلیل کلامى «جبر» که از طرف اهل حدیث و اشاعره مطرح شده است، یکى دانست زیرا آنان از راه تعلیق مشیت و اراده ازلى خدا بر افعال انسان وارد شده بودند، ولى در این دلیل فلسفى از طریق منتهى شدن اراده انسان به اراده واجب،

زمان مطالعه: 2 دقیقه منتهى شدن اراده انسان به اراده ازلى خدا به دو گونه تصور مى شود: 1. بى واسطه و بودن ملاک به گونه اى که نفس انسانى هیچ نقشى در پیدایش آن ندارد. این فرض گرچه تأمین کننده نظریه جبر است ولى درست و واقع بینانه نیست. 2.اراده الهى حکیمانه و از طریق وسایط خاص به اراده انسان تعلق مى گیرد

زمان مطالعه: < 1 دقیقه هستى امکانى تا به مرحله ضرورت وحتمیت نرسد، تحقق نخواهد یافت:«الشىء مالم یجب لم یوجد» این ضرورت و حتمیت از جانب علت تامه براى معلول ثابت مى شود و این وقتى است که تمام اجزاء و شرایط لازم براى تحقق یک پدیده فراهم گردد زیرا در غیر این صورت پدیده امکانى از مرحله لا اقتضایى و بى تفاوتى بیرون نیامده