زمان مطالعه: 3 دقیقه اگر چه حکومت امویان در گسترش جبر در میان مسلمانان عامل مؤثّری بشمار مى رود، ولى علت گسترش، منحصر به آن نبوده، بلکه عامل دیگرى در این مورد از تأثیر بیشترى برخوردار مى باشد، و آن احادیث قَدَر است که در میان مسلمانان به صورت احادیث نبوى شایع گردید و قرن دوم اسلامى که عصر تدوین حدیث است، شاهد پخش

زمان مطالعه: < 1 دقیقه در اینجا نکته اى شایان توجه است و آن این که بیشتر غربیان، اسلام را به عنوان آیین جبر معرفى کرده اند و گاهى پیشرفت اسلام را از این طریق تفسیر مى کنند که سربازان اسلام مجهّز به عقیده جبر بوده اند. علت چنین تفسیر و چنین نسبت، مطالعه کتابهاى کلامى اشاعره است که به طور گسترده در گوشه و

زمان مطالعه: 3 دقیقه نشر روایات تقدیر در میان اهل سنت، اگر موجب گسترش عقیده جبر در قرن دوم و سوم گردید، ولى در آغاز قرن چهارم، عقیده جبر به صورت دیگرى تجلى کرد، هر چند نام اختیار را با خود یدک مى کشید. شیخ ابوالحسن على بن اسماعیل اشعرى(ت260م324) که از شاگردان ابوعلى و ابوهاشم جبّائى بود، ناگهان از مکتب اعتزال بازگشت و

زمان مطالعه: 2 دقیقه نخستین کسى که این سدّ را شکست و مذهب اختیار را در محیط اهل سنّت عنوان کرد و از آن جانبدارى نمود، استاد فقید، شیخ محمد عبده(1323ـ1266) بود که در رساله توحید خود آشکارا با عقیده جبر مخالفت نمود و آن را مخالف با نداى فطرت و درک خرد و شرایع آسمانى دانست، در اینجا به ترجمه گفتارى از وى

زمان مطالعه: 2 دقیقه بعد از آشنایى اجمالى با سیر جبریگرى در شرق، اینک نظرى نیز به سیر اندیشه جبر در میان غربیان بیفکنیم: اندیشه جبر در میان آنان پس از رنسانس جوانه زد و بارزترین آن جبر تاریخى است که در فلسفه مارکس به چشم مى خورد. فلسفه ماتریالیسم دیالکتیک که بر پایه اصول چهارگانه: 1. حرکت، 2. تضاد، 3. تأثیر متقابل، 4.

زمان مطالعه: 2 دقیقه اختیار انسان، مفهوم پیچیده اى نیست که به شرح آن بپردازیم، حقیقت اختیار با مقایسه دو گونه حرکت دست (حرکت دست مرتعش و حرکت دست سالم) کاملاً روشن و نمایان است در این جا به نقل گفتار جلالالدین بلخى اکتفا مىورزیم: این که گویى این کنم یا آن کنم این دلیل اختیار است اى صنم براى نظریه اختیار، نمى توان