کثرتگرایى دینى Religious Pluralism از مسائل کلامى نوظهورى است که اخیرا بر سر زبانها افتاده، و کتاب و مقالات متنوعى در تبیین و تحکیم، و یا رد و نقد آن نوشته شده است.
عنوان مسأله، مرکبى است از دو کلمه به نامهاى «پلورالیزم» و «دینى» که مفهوم دومى تا حدّى روشن است (هر چند در آینده دربارهى آن بحث و گفتگو خواهیم کرد) ولى مفهوم واژه نخست آن به توضیح نیاز دارد.
»پلورال» PLURAL به عنوان اسم، و یا صفت به کار مىرود. و به معناى «جمع و کثرت» است(1) در حقیقت واژه یاد شده حاکى از «کثرت» و «تعدد» است و پسوند آن ISM، از گرایش حکایت مىکند و به همین جهت در عرصههاى گوناگونى اعم از «دین» و «فلسفه» و «اخلاق» و «حقوق» و «سیاست» به کار مىرود. مثلا «پلورالیزم» سیاسى نوعى کثرتگرایى در سیاست است که نشانه آن تعدد احزاب و تشکل گروهها است و مقصود از آن در این مورد «کثرتگرایى دینى» است در برابر وحدتگرایى و به اصطلاح «انحصارگرایى در دین» در برابر «شمولگرایى«.
پیش از بررسى اصل مسأله، لازم است یک رشته امورى را یادآور شویم، این بحثهاى مقدماتى عبارتند از:
1. زادگاه مسأله و سیر تاریخى آن.
2. تفسیر معنى دین و شریعت.
3. انگیزه یا انگیزههاى طرح این مسأله.
4. لزوم عرضه ی نظریه، بر سخنان پیامآوران.
1) لغتنامه و بستر.