دربارهى «رابطه دین و اخلاق» دانشمندان مغرب زمین گفتگوهایى انجام دادهاند که برخى از آنها از طریق ترجمهى مترجمان به دست ما رسیده است. پیش از طرح آن، یادآور مىشویم که موضوع بحث را سه چیز تشکیل مىدهد:
1. دین، 2. اخلاق، 3. رابطهى دین و اخلاق.
هدف از طرح این مسأله، بررسى ارتباط و یا عدم ارتباط این دو با هم و در صورت نخست، کیفیّت آن است. از این جهت ما در صدد تبیین هدف اصلى هستیم و سخن دربارهى دو مطلب نخست را – که موضوع و محمول مسأله را تشکیل مىدهند – به وقت دیگر واگذار مىکنیم.
ولى از آنجا که تحلیل گران غربى دربارهى «دین» و «اخلاق» برداشت واحدى ندارند، و هر کدام به سلیقهى خود، این دو موضوع را تعریف مىکنند، از این جهت ما ناچاریم از «دین» و «اخلاق» تعریف منطقى انجام دهیم و حد و مرز هر کدام را روشن سازیم از این رو، در این بخش پیرامون هر سه موضوع سخن مىگوییم:
1. دین چیست؟
2. اخلاق چیست؟
3. رابطه این دو با هم چگونه مىباشد؟