بررسى و تحقیق (1)

اگر کارى که از روى یقین صادر مى شود «جبرى» باشد باید کار اولیاء الهى که پیوسته با یقین اقدام به کار مى کرده و مى کنند، جبرى باشد آیا مى توان اولیاء الهى را انسان هایى مجبور دانست؟ از این جا معلوم مى شود یقین یا ظن به هدف ربطى با مسأله جبر و اختیار ندارد.

علاوه بر این در موارد ظن به هدف نیز تا اقدام به کار براى انسان به مرحله ضرورت نرسد(یا به جهت انحصار راه، یا به خاطر شرایط خاص دیگر) آن کار تحقق نمى یابد و به عبارت دیگر: تا درهاى «عدم» فعل حتّى در صورت ظن به نتیجه، به صورت قطعى بسته نشود، و فعل رنگ حتمیّت به خود مى گیرد انجام فعل صورت نمى پذیرد بنابراین، قطعى نبودن نتیجه ارتباطى به قطعیت فعل ندارد و انسان به امید این که به آب برسد، حفارى مى کند، انجام حفارى با توجه به شرایط، قطعى است در حالى که نتیجه کاملاً مشکوک مى باشد.