روایات قدر، صریح در این است که هر چیزى در عالم، تقدیر و اندازه گیرى شده است و در این مورد علاوه، بر حدیث شماره پنج، احادیث دیگرى نیز وارد شده که حاکى از تقدیر حوادث واقع در جهان است.
رسول گرامى(صلى الله علیه وآله وسلم) مى فرماید:
«قَدَّر اللهُ الْمَقادیرَ قَبْلَ أَنْ یَخْلُقَ السَّماواتِ وَالأَرْض».
«خدا اندازه (وویژگى پدیده ها) را پیش از آن که آسمان و زمین را بیافریند، تعیین و تقدیر کرده است».(1)
مقصود از اندازه گیرى ـ یا به تعبیر حدیث «5» که خداوند به قلم فرمان داد تا اندازه ها را بنویسدـ این است که خصوصیّات وویژگیهاى هر موجودى را از قبل تعیین نموده است و یکى از خصوصیات پدیده ها، کیفیت فاعلیت آنها است که برخى از نظر فاعلیّت از ویژگى اختیار برخوردار بوده، ولى اکثریت آنها فاعل اضطرارى مى باشند.
البته مقصود از مقادیر، یک معناى وسیعى است که همه نوع ویژگى هاى جسمى و مادى، و روحى و معنوى را شامل است همچنان که ویژگى فاعلیت آنها را نیز، دربردارد، بنابراین در قالب گیرى موجودات در روز ازل، یک قالب نیست و آن هم قالب اضطرار، بلکه در این مورد مقادیر و قالب هاى مختلفى است که موجودات در آن قالب هاى مختلف ریخته شده اند، در این صورت اعتقاد به قدر و قضاء و اندازه گیرى قبلى هر موجود با اختیار انسان منافات ندارد.
1) بحار، ج5، باب قضاء و قدر، روایت 43، 92.
