پاسخ سوم از میر سید شریف

در اینجا سید شریف به مسئله فعلى بودن علم الهى توجه پیدا کرده ولى سببیت و مؤثر بودن آن را در همه جا نپذیرفته و قائل به تفصیل شده است و آن این که علم هر فاعلى(حتّى خدا) نسبت به افعال خویش جنبه فعلى دارد، و در عداد علت آن است امّا علم فاعل به افعال دیگران فاقد چنین ویژگى است.

وى در این مورد چنین مى گوید:«علم از این جهت که علم است و از معلوم حکایت مى کند، اقتضاى وجود آن را نداشته و در تحقق آن مؤثر نیست،

ولى از جهت آن که زمینه ساز اختیار و اراده فاعل است در هستى فعل مؤثر مى باشد و منظور از علم فعلى همین است بنابراین علم فاعل مختار نسبت به افعال خود، فعلى است لکن نسبت به افعال دیگران، فعلى نیست هر چند بر آن مقدم باشد».(1)

1) شوارق الالهام، ص 421.