1- ایمان نداشتن به خدا و فکر محرومان جامعه نبودن.
در قرآن مىخوانیم: «انَّهُ کانَ لایُؤمِنُ بِاللّهِ العَظِیمِ و لایَحُضُّ عَلى طَعامِ المِسکِینِ»(1) در قیامت به مأموران عذاب خطاب مىشود: بگیرید این مجرم را و به دست او دستبند بزنید و به دوزخ ببرید، زیرا او به خداى بزرگ ایمان نیاورد و به فکر محرومان نبود و حتّى دیگران را به آن تشویق نکرد.
2- ایمان به معاد نداشتن، پاىبند نماز نبودن و در یاوهسرایى و لهو و لعبها غرق شدن. قرآن مىفرماید:
«قالُوا لَم نَکُ مِنَ المُصَلّینَ وَ لَم نَکُ نُطعِمُ المِسکِینَ وَ کُنّا نَخُوضُ مَعَ الخائِضِینَ وَ کُنّا یُکَذّبُ بِیَومِ الدّین»(2) بهشتیان از دوزخیان مىپرسند چه شد که شما به جهنّم رفتید؟ آنان مىگویند: ما اهل نماز نبودیم و ایمان به قیامت نداشتیم و نسبت به محرومان بىتفاوت بودیم و در باطل غرق شدیم.
3- آیات و احکام خدا را مسخره کردن و به دنیا مغرور شدن.
قرآن مىفرماید: «وَ مأواکُمُ النّارُ و ما لَکُم مِن ناصِرِینَ ذلِکُم بِانّکُم اتّخَذتُم آیاتِ اللّهِ هُزُواً وَ غَرَّتکُم الحَیاةُ الدُّنیا فَالیَومَ لایُخرَجُونَ مِنهَا وَلاهُم یُستَعتَبُونَ»(3) جایگاه شما آتش است و هیچ یاورى براى شما نیست، زیرا آیات خدا را مسخره مىکردید و دنیا شما را مغرور کرد، بنابراین امروز گرفتار آتش شدید شده و از آن نیز بیرون نخواهید رفت و عذرتان هم پذیرفته نیست.
4- ارتکاب گناه و نپذیرفتن دعوت انبیا.
قرآن مىفرماید: «مِمّا خَطِیئاتِهِم اغرِقُوا فَادخِلُوا ناراً»(4) قوم نوح چون دعوت او را نپذیرفتند و مرتکب انواع خطاها شدند، در دنیا غرق و سپس وارد آتش شدند.
5- خیانت به اولیاى خدا.
در سوره تحریم مىخوانیم: «فَخانَتاهُما فَلَم یُغنِیا عَنهُما مِنَ اللّهِ شَیئاً وَ قِیلَ ادخُلَا النّارَ مَعَ الدّاخِلِینَ»(5) همسران حضرت نوح و لوط خیانت کردند و آن دو پیامبر بزرگوار نیز با وجود مقام پیامبرى نتوانستند آنها را نجات دهند و لذا همراه سایر دوزخیان حکم به دخول در آتش آن همسران خائن صادر شد.
6- سرمایه اندوزانى که متکبّرانه با حق برخورد مىکنند.
قرآن مىفرماید: «تَدعُوا مَن ادبَرَ وَتَوَلّى وَجَمَعَ فَاوعى»(6) آتش به سراغ آن گروهى رود که به نداى حق پشت کرده و اموالى را جمع و ذخیره مىنمایند.
و خلاصه دلیل قهر خدا در آن روز همین بىتفاوتىهاى آنها در دنیاست، زیرا خودشان مىگویند: «لَو کُنّا نَسمَعُ او نَعقِلُ ما کُنّا فى اصحابِ السَّعِیرِ»(7) اگر ما نسبت به حقّ فکر باز گوش شنوایى داشتیم، امروز در میان دوزخیان نبودیم.
دلائل رفتن به دوزخ زیاد است که ما به همین اندازه اکتفا مىکنیم.
1) سوره حاقّه، آیه 33 و 34.
2) سوره مدّثر، آیات 40 تا 46.
3) سوره جاثیه، آیه 34 و 35.
4) سوره نوح، آیه 25.
5) سوره تحریم، آیه 10.
6) سوره معارج، آیه 17 و 18.
7) سوره ملک، آیه 10.
