جالب اینکه در هفت آیه از قرآن مجید سخن از سَماوات سَبْع «آسمانهاى هفتگانه» به میان آمده است. (1)
در یک آیه از این آیات، اشاره به طبقات هفتگانه زمین نیز شده است؛ آنجا
که مىفرماید: اللهُ الَّذِىْ خَلَقَ سَبْعَ سَماواتٍ وَ مِنَ الأَرْضِ مِثْلَهُنَّ: «خداوند همان کسى است که هفت آسمان را آفرید و از زمین نیز همانند آنها را ایجاد کرد» (2)
از میان تمام تفسیرهاى گوناگون که براى آسمانهاى هفتگانه ذکر شده است؛ این تفسیر صحیحتر به نظر مىرسد که منظور از سماوات سبع، همان معنى واقعى آسمانهاى هفتگانه است. یعنى آسمان به معنى کرات نیست؛ بلکه به مجموعهاى از ستارگان و کواکب عالم بالا است؛ و منظور از عدد هفت همان شماره تعدادى معروف است، نه تکثیرى.
منتها از آیات دیگر قرآن بر مىآید که تمام آنچه را از ستارگان ثوابت و سیّارات، و کهکشانها و سحابىها مىبینیم همه مربوط به مجموعه آسمان اول است. بنابراین در ماوراى این مجموعه عظیم، شش مجموعه عظیم دیگر (شش آسمان) وجود دارد که بعضى برتر از بعض دیگر است؛ که آنها از دسترس علم انسان (لااقل تاکنون) بیرون است.
در آیه 6 سوره صافّات مىخوانیم: انّا زَیَّنا السَّماءَ الدُّنْیا بِزِیْنَةٍ الْکَواکِبِ: «ما آسمان پائین را با ستارگان زینت بخشیدیم.»
در آیه 12 سوره فصّلت آمده است: وَزَیَّنا السَّماءَ الدُّنْیا بِمَصابِیْحَ: «آسمان پائین را با چراغها تزیین کردیم.»
همین معنى با تفاوت مختصرى در آیه 5 سوره ملک نیز آمده است.
قابل توجّه اینکه مرحوم علّامه مجلسى در بحارالانوار همین احتمال را به عنوان یکى از تفسیرهاى آیه ذکر کرده است. او مىگوید: «سومین احتمالى که به فکر من خطور مىکند این است که تمام افلاک که براى ستارگان اثبات کردهاند همه به نام آسمان پائین نامیده مىشود!» (3) درست است که ابزارهاى علمى ما امروز هنوز پرده از عوالم ششگانه دیگر برنداشته؛ ولى هیچ دلیلى بر
نفى آن از نظر علوم نیز وجود ندارد، و چه بسا در آینده راز این معمّا نیز گشوده شود.
بلکه از کشفیّات بعضى از دانشمندان فلکى چنین بر مىآید که نشانههایى از وجود عوالم دیگر هم اکنون از دور به چشم مىخورد، نظیر آنچه قبلًا از قول رصدخانه معروف پالومار، درباره عظمت جهان نقل کردیم و جملهاى از آن را که شاهد گفتار ما است در اینجا تکرار مىکنیم: «با دوربین رصدخانه پالومار میلیونها کهکشان جدید کشف شده که بعضى از آنها هزار میلیون سال نورى با ما فاصله دارد، ولى بعد از فاصله هزار میلیون سال نورى فضاى عظیم مهیب و تاریکى به چشم مىخورد که هیچ چیز در آن دیده نمىشود، ولى بدون تردید در آن فضاى مهیب و تاریک صدها میلیون کهکشان وجود دارد که دنیایى که در سمت ما است با جاذبه آن کهکشانها نگهدارى مىشود، تمام این دنیاى عظیمى که به نظر مىرسد و داراى صدها هزار میلیون کهکشان است، جز ذرّه کوچک و بىمقدار از یک دنیاى عظیمتر نیست و هنوز اطمینان نداریم که در فراسوى آن دنیاى دوم دنیاى دیگرى نباشد.» (4)
یکى دیگر از دانشمندان در مقاله مشروحى که درباره عظمت عالم هستى نوشته، بعد از ذکر فواصل عظیم و حیرت زاى کهکشانها، و بیان ارقام حیرتانگیزى که همگى براساس سال نورى تعیین مىگردد؛ چنین مىگوید:
«تا اینجا منجّمین معتقدند که تازه تا نیمه راه کناره قابل رؤیت جهان با عظمت پیش رفتهاند، و هنوز فضاهاى نامکشوف دیگرى را باید بیابند.» (5)
به این ترتیب عوالمى که براى بشر تاکنون کشف شده با تمام عظمتى که دارد گوشه کوچکى از این جهان بزرگ را تشکیل مىدهد و قابل تطبیق با مسأله آسمانهاى هفتگانه است. (6)
—
1) سوره بقره، آیه 29- سوره اسراء، آیه 44- سوره مؤمنون، آیه 86- سوره فصلت، آیه 12- سوره طلاق، آیه 12- سوره ملک، آیه 3- سوره نوح، آیه 15، در دو آیه نیز اشاره به سبع طرائق (هفت راه) و سبعاً شداداً (هفت موجود محکم) شده است که آنها نیز ممکن است اشاره به آسمانهاى هفتگانه باشد. (سوره مؤمنون، آیه 17 و سوره نبأ، آیه 12).
2) سوره طلاق، آیه 12.
3) بحارالانوار، جلد 55، صفحه 78.
4) مجلّه فضا، شماره 56، فروردین 1351.
5) مجلّه نیوزویک، سال 1964 (فراموش نشود این شهادت مربوط به 24 سال قبل است.).
6) براى توضیح بیشتر درباره تفاسیر مختلفى که در مورد آسمانهاى هفتگانه ذکر شده است به تفسیر نمونه، جلد 1، ذیل آیه 29 سوره بقره مراجعه فرمائید.
