گفتیم هیچ حرکتى بدون انگیزه نیست، طبعاً حرکت در مسیر شناخت مبدء جهان هستى نیز نمىتواند بدون انگیزه باشد به همین دلیل فلاسفه و دانشمندان براى خداجویى سه انگیزه اساسى ذکر کردهاند که قرآن مجید به همه آنها اشارههاى روشنى دارد:
1- انگیزه عقلى
2- انگیزه فطرى
3- انگیزه عاطفى
و بعضى از انگیزهها نیز براى خود شاخههایى دارند.
نخست به سراغ «انگیزه عقلى» مىرویم و با هم به آیات زیر گوش جان فرا مىدهیم:
1- یا ایُّهَا الَّذِیْنَ آمَنُوا اسْتَجِیْبُو اللهِ و لِلرَّسُوْلِ اذا دَعاکُمْ لِما یُحْیِیْکُمْ
(انفال- 24)
2- لَقَدْ مَنَّ اللهُ عَلَى الْمُؤْمِنِیْنَ اذْ بَعَثَ فِیْهِمْ رَسُولًا مِنْ انْفُسِهِمْ یَتْلُوا عَلَیْهِمْ آیاتِهِ وَ یُزَکّیْهِمْ و یُعَلِّمُهُمُ الْکِتابَ وَ الْحِکْمَةَ وَ انْ کانُوا مِنْ قَبْلُ لَفِىْ ضَلالٍ مُبِیْنٍ
3- لَقَدْ ارْسَلْنا بِالْبَیِّناتِ وَ أَنْزَلْنا مَعَهُمُ الْکِتابَ وَ الْمِیزانَ لِیَقُومَ النَّاسُ بِالْقِسْطِ
4- یَأْمُرُهُمْ بِالْمَعْروُفِ و یَنْها هُمْ عِنِ الْمُنْکَرِ وَ یُحِلُّ لَهُم الطَّیِباتِ وَ یُحَرِّمُ عَلَیْهِمُ الْخَبائِثَ وَ یَضَعُ عَنْهُمْ اصْرَهُمْ وَ الأ غْلالَ الَّتىِ کانَتْ عَلَیْهِمْ
5- قالَ هَلْ یَسْمَعُونَکُمْ اذْ تَدْعُوْنَ أَوْ یَنْفَعُوْنَکُمُ اوْ یَضِّروُنَ …
فَانَّهُمْ عَدُوٌّلِىْ الّارَبَّ الْعالِمَیْنَ
6- فِانْ اعْرَضُوْا فَقُلْ انْذَرْتُکُمْ صاعِقَةً مَثْلَ صاعِقَةِ عادٍ وَ ثَمُوْدَ
(فصلت / 13)
7- قُلْ انَّما اعِظُکُمْ بِواحِدَةٍ أَنْ تَقُومُو اللهِ مَثْنَى وَ فُرادَى ثُمَّ تَتَفَکَّروُا ما بِصاحِبِکُمْ مِنْ جِنَّةٍ انْ هُوَالَّا نَذِیْرٌ لَکُمْ بَیْنَ یَدَى عَذابٍ شَدِیدٍ …
(سبا / 46)
ترجمه:
1- اى کسانى که ایمان آوردهاید دعوت خدا و پیامبر را اجابت کنید هنگامى که شما را به سوى چیزى مىخواند که مایه حیات شما است.
2- خداوند برمؤمنان منت گذارد (و نعمت بزرگى بخشید) هنگامى که در میان آنها پیامبرى از جنس خودشان برانگیخت که آیات او را بر آنها بخواند و کتاب و حکمت به آنها بیاموزد، اگر چه پیش از آن در گمراهى آشکارى بودند.
3- ما رسولان خود را با دلائل روشن فرستادیم و با آنها کتاب (آسمانى) و میزان (شناسایى حق و قوانین عادلانه) نازل کردیم تا مردم قیام به عدالت کنند.
4- پیامبر آنها را به نیکىها دستور مىدهد و از منکرات باز مىدارد، پاکیزهها را براى آنها حلال مىشمرد، و ناپاکها را تحریم مىکند و بارهاى سنگین و زنجیرهایى را که بر آنها بود برمى دارد.
5- (ابراهیم) گفت: آیا هنگامى که بتها را مىخوانید صداى شما را مىشنوند؟- با سودى به شما مىرسانند، یا زیانى؟- همه آنها دشمن منند مگر پروردگار عالمیان!
6- اگر آنها رویگردان شوند بگو: من شما را از صاعقهاى همانند صاعقه
عاد و ثمود بیم مىدهم!
7- بگو تنها شما را به یک چیز اندرز مىدهم و آن اینکه دو نفر دو نفر یا یکنفر یکنفر براى خدا قیام کنید سپس فکر خود را به کار گیرید، این دوست و همنشین شما (محمد) هیچگونه جنونى ندارد، او فقط بیم دهنده شما در برابر عذاب شدید (الهى) است.
