جستجو
این کادر جستجو را ببندید.

پاسخ (7)

زمان مطالعه: < 1 دقیقه

سخن سید شریف هر چند در مورد فاعلهاى امکانى (مانند نسبت به افعال دیگران) صحیح و قابل قبول است، لکن در مورد فاعل مختار بالذات (خدا) پذیرفتنى و صحیح نیست، زیرا فعلى بودن علم خدا همان گونه که بیان گردید اصلى است که به مقتضاى عقل و برهان ثابت شده است و همه پدیده هاى امکانى از نظر فقر و وابستگى نسبت یکسانى با خدا دارند و تنها فرقى که دارند این است که برخى بدون واسطه و برخى با واسطه از آفریدگار هستى، فیض وجود دریافت مى کنند و آنها که واسطه دارند نیز بر دو گونه اند:

پاره اى از آنها بدون اراده و اختیار فاعل تحقّق مى یابند(آثار پدیده هاى طبیعى) و پاره اى اراده و اختیار فاعل در تحقّق آنها نقش دارد(افعال اختیارى انسان).

بنابراین پاسخ صحیح همان پاسخ حکماى بزرگ اسلامى است که بیان گردید و آن این که علم خدا ازلى و فعلى است و افعال انسان نیز از قلمرو آن بیرون نمى باشد با توجه به این که اختیار و آزادى انسان نیز معلوم خدا بوده و در نتیجه او را از «اختیار» گریزى نیست و مختار و آزاد بودن انسان امرى قطعى و غیر قابل تردید است.