درباره ی ثروتمندان زراندوزى که با دیدن محرومیّتهاى مردم، دست از بخل خود
برنداشته و همچنان به جمع و ذخیره کردن مال و ترک انفاق در راه خدا سرسختانه به زندگى حیوانى خود ادامه مىدهند، چنین مىخوانیم: «یَومَ یُحمى عَلَیهَا فِى نارِ جَهَنَّمَ فَتُکوى بِها جِباهُهُم وَجُنُوبُهُم وَظُهورُهُم هذا ما کَنَزتُم لَانفُسِکُم»(1) در قیامت همان سکّههاى اندوخته شده در دنیا را داغ و بر پیشانى و پهلو و کمر زراندوزان مىنهند و به آنها مىگویند: «هَذا مَا کَنَزتُم» این همان سکّهها و کنزهاى شماست که بخل
مىورزیدید و انفاق نمىکردید.
آرى، سکّههایى که در دنیا دل محرومان را سوزانده، در آخرت ما را مىسوزاند، صورتى که در برابر فقیر درهم کشیده شده، در آن روز با فلزّ گداخته درهم کشیده مىشود، پهلویى که در کنار محرومان قرار نگرفت و کمرى که به فقرا پشت کرد و با این قیافهها دلهایى را سوزاند، در آن روز خواهد سوخت.
به دنبال این عذابها، فریاد و ناله ی آنان نیز بلند است که: «مَا اغنى عَنّى مالِیَه» مال من امروز به فریادم نرسید، «هَلَکَ عَنّى سُلطانِیَه»(2) قدرت و سلطنت از دستم رفت و براى آخرتم کارى نکردم.
نه مال و نه آنچه بدست آورده بود، هیچ یک نتوانست او را از قهر خدا برهاند، «ما اغنى عَنهُ مالُهُ و ما کَسَبَ»(3) زیرا در آن روز مال و فرزند به درد گناهکار نمىخورد.
«یَومَ لایَنفَعُ مالٌ و لابَنُونَ»(4)
در قرآن چندین نمونه از مالى که به زمین فرو رفت یا باغهایى که سوخت نقل شده تا شاید انسان از دلبستگى به آن برهد.
حضرت موسى به قارون فرمود: «لاتَنسِ نَصِیبَکَ مِنَ الدُّنیا»(5) از این دنیا بهرههایى که براى نجات و قیامت و رشد انسانى خودت هست، فراموش مکن، ولى پندهاى آن پیامبر بزرگوار سودى نکرد و سرانجام زمین او و اموالش را به درون خود فرو برد.
در مورد باغدارانى که بنا گذاشتند از میوههاى باغ به محرومان ندهند، مىفرماید: ما باغشان را یکسره خاکستر کردیم.(6)
قرآن براى نجات انسان و دورى از وابستگى و دلبستگىهاى او، بهترین موعظه و پند را داده و شدیدترین هشدارها را با بیانهاى گوناگون و رسا و مکرّر آن هم با نمونههاى مختلف ارائه داده است:
گاهى فرموده: اى انسان! تو خلیفه خدا هستى نباید به زمین و مال بچسبى.
گاهى فرموده: به ایثارگرانى که از خود کم گذاشته و به دیگران بخشیدند نگاه کن، مبادا تو عقب بمانى.
گاهى فرموده: مالى که در راه خدا بدهى، مانند دانهاى است که به صورت خوشهها آن هم با گندمهاى فراوان بدست مىآید. بنابراین در انفاق، تو سود بزرگى بدست مىآورى.
گاهى فرموده: اى انسان! روزى را که فقیر و نادار بودى فراموش مکن و امروز که بىنیاز هستى غافل مباش.
و گاهى فرموده: ما فرعونها را غرق و قارونها را به زمین فروبردیم.
همه ی این تذکّرات لطف و رحمت الهى است تا فکر و دل ما را از وابستگى به این دنیا فانى رها نموده و به یاد قیامت اندازد.
1) سوره توبه، آیه 35.
2) سوره حاقّه، آیه 28 و 29.
3) سوره مسد، آیه 2.
4) سوره شعرا، آیه 88.
5) سوره قصص، آیه 77.
6) سوره کهف، آیات 22 تا 42.
