ادراک منتهی به وحی، از سنخ ادراکهای بشری و معمولی نیست بلکه درکی است غیر عادی که ویژه پیامبران است.
بشر معمولاً بسیاری از معلومات خود را از جهان ماده وسیله یکی از حواس ظاهری دریافت می کند و آنها را به صورت علوم طبیعی وتاریخ و جغرافیا و… تدوین نموده و منتشر می سازد.
قسمت دیگر از معلومات بشر، نتیجه ریاضتهای فکری، و ثمره استدلالهای عقلی او است بشر در پرتو نیروی عقل و خرد به یک سلسله حقایق فلسفی و ریاضی که هرگز وجود مادی و خارجی ندارد، واقف می گردد، مثلاً آنچه را که فیلسوف در (الهیات) درباره وجود خداوند و صفات و افعال او بحث می کند و یا آنچه که در (فلسفه) به نام (امور عامه) و اصول کلّی فلسفه مورد بررسی قرار می گیرد و بر وجود یک سلسله قوانین فلسفی استدلال می شود، همگی زاییده فکر و تعقل و طرز تفکر فلسفی است و این پدیده های علمی، مدرکی جز فکر و استدلال ندارند و همچنین است بسیاری از فرمولهای ریاضی.
قسمت سوم از احساسات بشر، پرتوی از غرائز نفسانی و فطرت انسانی او است درک گرسنگی و تشنگی، میل به امور جنسی، علاقه به مقام و منصب و ثروت، گرایش به فضایل اخلاقی و سجایای انسانی و… همگی ریشه فطری دارند و پرتوی از تجلی فطرت غرایز او است.
برخی از آثار ادبی و هنری انسان اثر مستقیم ذوق و استعداد خدایی او است گروهی بدون سابقه تعلیمی و یا با تعلیم وتربیت بسیار کوتاه پدید آرنده عالی ترین اثر هنری و ادبی می باشند لطیف ترین نکته های ادبی، و روح انگیزترین مناظر طبیعی و
شیرین ترین عواطف انسانی رادر قالب داستان و شعر می ریزند همگی هر چه باشند در یک راه طبیعی و بشری است اگر چه جنبه عمومی ندارند، در حالی که آنچه پیامبران آسمانی از جانب خدا می گویند، ارتباطی به هیچ یک از این ادراکات عادی ندارد.
پیامبران آسمانی هم چنان که خود آنان نیز تصریح کرده اند دارای ادراک خاص و مرموزی هستند که بدون ابزار و اسباب ظاهری با جهان غیب ارتباط دارند و پیامهای الهی را بدون کم و زیاد به صورت پیام او در اختیار مردم می گذارند و کوچکترین تصرفی در آن نمی کنند.
گواه روشن بر این ارتباط و وجود چنین آگاهی علاوه بر اعجاز که خود نشانه ارتباط با جهان غیب است، دو چیز است:
1- آثار و معارف فوق العاده وسیع و دور از اندیشه انسانی که بدون ارتباط با مبدأ بی نهایت جهان هستی، ممکن نیست در اختیار بشری محدود (یعنی شخص پیامبر) قرار گیرد.
2- فداکاریهای زاید الوصفی که در راه تحقق بخشیدن به پیامهای الهی، از خود نشان می دادند و این دو مطلب (معارف وسیع و فداکاریهای بیش از حد) علاوه بر کارهای خارق العاده، نشانه ارتباط آنها با جهان بالا است.
