هیچکس به درستى نمىداند، آسمانها تا چه حد وسیع و گسترده است؛ همین قدر مىدانیم هر اندازه علم و دانش بشر، پیشرفت کرده، عظمت آسمانها در نظر انسان بیشتر شده؛ یعنى ابعاد تازهاى از آن کشف شده است.
آخرین اطلاعات دانشمندان و علماى فلکى در این قسمت به ما مىگوید:
منظومه شمسى ما متعلّق به همین کهکشان راه شیرى است و این کهکشان که در واقع یکى از شهرهاى ستارگان است، تا آنجا که دانشمندان تحقیق کردهاند، یکصد میلیارد ستاره در آن است که خورشید ما یکى از ستارگان متوسط آن محسوب مىشود!- فراموش نکنید که خورشید بیش از یک میلیون مرتبه از کره زمین بزرگتر است- و اگر این عدد را در صد میلیارد ضرب کنیم، نتیجهاش
صد میلیون میلیارد مىشود یعنى مجموعه کرات این کهکشان، این مقدار برابر کره زمین ما حجم دارد!
اگر به این حساب، حساب دیگرى را افزون کنیم که طبق آخرین تحقیقات دانشمندان حداقل یک میلیارد کهکشان در این عالم کشف شده! در اینجا عقل و دانش بشرى با تحیّر وصفناپذیر اعتراف مىکند که عظمت و بزرگى از آن خداوندى است که این عالم بىنهایت بزرگ را آفریده است. (یک بار دیگر اعداد فوق را مطالعه کرده، در عظمت آن بیندیشید.)
تازه این اعداد و ارقام، مربوط به میزان علم و آگاهى بشر در حال حاضر است؛ و معلوم نیست در آینده چه عوالم جدیدى کشف شود.
در اینجا شهادت رصدخانه: پالومار، درباره عظمت آسمانها، بسیار جالب است؛ آنجا مىگوید:
«تا وقتى دوربین (عظیم) رصدخانه پالومار ساخته نشده بود؛ وسعت دنیایى که به نظر ما مىرسید بیش از پانصد سال نورى نبود (منظور از سال نورى، مقدار فاصلهاى است که نور با سرعت سیصد هزار کیلومتر در ثانیه، در یک سال مىپیماید؛ و سیصد هزار کیلومتر در ثانیه یعنى بیش از هفت بار گردش کردن دور کره زمین در یک چشم برهم زدن)
ولى این دوربین، وسعت دنیاى ما را به هزاران میلیون سال نورى رساند، و در نتیجه میلیونها کهکشان جدید کشف شد که بعضى از آنها هزاران میلیون سال نورى با ما فاصله دارد، ولى بعد از فاصله هزار میلیون سال نورى، فضاى عظیم و مهیب و تاریکى به چشم مىخورد که هیچ چیز در آن دیده نمىشود …
امّا بدون تردید در آن فضاى مهیب و تاریک صدها میلیون کهکشان وجود دارد که دنیایى که در سمت ما است با جاذبه آن کهکشانها نگهدارى مىشود، و به نظر مىرسد که تمام این دنیاى عظیمى که ما مىبینیم جز ذرّه کوچک و بىمقدار از یک دنیاى عظیمتر نیست؛ و هنوز اطمینان نداریم که در آن سوى دنیاى دوم، دنیاى دیگرى نباشد!» (1)
—
1) مجلّه فضا، شماره 56، فروردین 1351.
