قرآن کریم ماه را، مانند خورشید، یکی از آیات و نشانه های روشن وجود خدا می داند و بشر را به تحقیق و مطالعه ی گسترده در این آیه ی بزرگ دعوت می کند. در آیات 5 و 6 سوره ی یونس می خوانیم:
هو الذی جعل الشمس ضیاء و القمر نورا و قدره منازل لتعلموا عدد السنین و الحساب، ما خلق الله ذلک الا بالحق یفصل الآیات لقوم یعلمون.
او کسی است که خورشید را با مشعلی فروزان و ماه را نورانی و درخشان آفرید و برای ماه منازل و برج هایی مقرر فرمود تا تاریخ و حساب برای شما مشخص باشد. اینها را خداوند جز بر اساس حق نیافریده، و او این آیات را برای مردمی که اهل درک هستند تشریح می کند.
امام صادق علیه السلام درباره ی نظم آفرینش ماه به مفضل می فرماید:
مفضل، درباره ی نور ماه در تاریکی شب و نیاز بشر به آن دقت کن، با اینکه
تاریکی شب برای آرامش حیوانات و خنک شدن و برای بقای گیاهان ضروری است، ولی تاریکی مطلق هم به مصلحت نیست… زیرا گاه می شود که به عللی مردم نیاز دارند که به کارهایی در شب بپردازند که نور ماه در این امر به آنان کمک می کند…
در شکلهای گوناگون ماه، در أهله و محاق و کم و زیاد شدن و کسوف، آیات و علائمی است که به طور قاطع و بدیهی دلالت بر توانایی آفریدگار و تغییر دهنده ی آن به این احوالی که به مصلحت جهان آفرینش است می کند.(1)
در آیه ی 39 سوره ی یس می خوانیم:
و القمر قدرناه منازل حتی عاد کالعرجون القدیم.
و برای حرکت ماه منازل و مراحلی مقرر کردیم تا پس از گردش معینی در آغاز هر ماه به صورت خوشه ی خشک خرما در می آید.
امام چهارم علیه السلام در شب اول هر ماه، وقتی به هلال نگاه می کرد، ماه را مخاطب قرار می داد و چنین می گفت:
أیها الخلق الدائب السریع… آمنت بمن نور بک الظلم… و جعلک آیة من آیات ملکه…(2)
ای آفریده ی فرمانبرداری که با جدیت و سرعت به سیر خود ادامه می دهی و در مکان هایی که برایت مقدر شده رفت و آمد می کنی و در مداری که (مدبر جهان) مقرر فرموده در گردشی! ایمان دارم به آن که تاریکی ها را به وسیله ی تو روشن ساخت و مبهمات را در پرتو وجودت آشکار کرد و تو را نشانی از نشان های ملک و علامتی از علامت های حکومت خود قرار داد و تو را، به افزایش و نقصان و طلوع و غروب و نورانیت و خسوف، مسخر خویش گردانید.
در تمام این امور تو از او اطاعت می کنی و خواسته ی او را با سرعت اجابت می کنی.
منزه است او! چه شگفت آور است تدبیرهای او درباره ی تو! و چه لطیف و دقیق است آنچه در سازمان وجود تو انجام داده!
تو را کلید هر ماه نو قرار داد…
1) بحارالأنوار، جلد 58، صفحه ی 177.
2) بحارالأنوار، جلد 58، صفحه ی 178.
