مشاهدات عینی و کاوش های علمی، از نظم هدفدار موجودات طبیعی گزارش می دهند، چیزی که هست روشن ترین و بارزترین جلوه های نظم برای بشر در عالم نباتات و حیوانات و به ویژه انسان نمودار است و در حقیقت هر یک از رشته های علوم درخدمت بررسی کیفیت این مجموعه هاست که با هماهنگی خاصی، اهداف و آثار ویژه ای را در پی دارند. ما فقط از نمونه های بسیار روشن بهره می گیریم:
1- تمام تشکیلات چشم از مردمک گرفته تا پرده های مختلف آن و آبهای گوناگون و مخروط ها و اعصاب بینایی و عضلاتی که حرکات چشم را تکمیل می کنند، با کمیّت و کیفیّت خاصی دور هم گرد آمده اند و آن چنان با یکدیگر همکاری
و هماهنگی دارند که هدف معیّنی به نام بینایی را تحقق می بخشند؛ اگر این همکاری و هماهنگی و یا نسبت های مختلف اجزاء از نظر کیفیت وجود نداشت، یا پس از وجود یافتن آسیب می دید، هدف یاد شده جامه ی هستی نمی پوشید و هر چشم پزشکی و یا کحّالی، ساختمان چشم را بررسی کند، به روشنی داوری می کند که در پیدایش دستگاه بینایی، هدفی در نظر گرفته شده آن گاه پدید آمده است.
2- همزمان با تولید نوزاد، شیری در پستان مادر پدید می آید. پیدایش شیر در سینه ی مادر، معلول سلولها و بافتها و ترشح هورمونها و خون موجود در بدن مادر است و کسی در این مطلب تردید ندارد. سخن این جاست که این بافتها و رگها و هورمونها با این کیفیّت و کمیّت، به صورت یک حلقه زنجیری در کنار هم قرار گرفته و دست به دست هم داده اند تا در همان موقع که نوزاد متولد می گردد و فقط با شیر می تواند زندگی کند، از همان اشیای مادی از طریق پستان مادر، شیری ترشح کند که کاملاً با دست و آغوش مادر و دهان و گلوی کودک متناسب بوده و شدّت و مقدار ترشح کاملاً با مجاری غذای کودک مناسب باشد. مطالعه ی این پدیده حاکی از هدف گرایی در خلقت زن و نوزاد است.
3- دستگاههای مربوط به تناسل چه در عالم حیوانی، و چه در عالم نباتی، چه در جنس نر و چه در جنس ماده، گواه روشن بر هدف داری است، و آن حفظ نسل است. و ما از میان مثالهای فراوان، به این سه مثال اکتفا می نماییم. زیرا علوم طبیعی رنج اثبات این موضوع را بر عهده گرفته اند و این مطالب در دسترس همگان است و به گفتگوی گسترده احساس نیاز ندارد. اکنون به بیان مقدمة دوّم می پردازیم.
