فقه شیعه بر تنقیح مناط صحه گذارده و از «تخریج مناط» سخت مى‌پرهیزد، زیرا اساس آنرا به کارگیرى خرد در تحصیل ملاک حکم تشکیل مى‌دهد، در حالى‌که خرد انسان را چنین قدرت و امکانى نیست که بتوانند ملاکات احکام را با محاسبه به دست آورد.
از باب نمونه
پیامبر گرامى صلى اللّه علیه و آله و سلّم فرمود: «لا یزوّج البکر الصغیر إلاّ ولیّها» تزویج دختر بکر و نابالغ بدون اذن ولىّ صحیح نیست.
در لسان دلیل، دو قید اخذ شده است.
1. «بکر«،2. صغیر.
برخى حکم را توسعه داده و مى‌گویند: ثیّب صغیر (غیربکر) و زن دیوانه تحت پوشش این حکم قرار دارند، زیرا درست است که در لسان دلیل، قیدهایى مانند «بکر» و «صغیر» آمده است ولى میزان نقصان عقل است، که در همگان هست.
یک چنین داورى در احکام شرع ممنوع است زیرا از کجا بدانیم تمام موضوع «صغیر بودن» است، و بکر بودن مدخلیت ندارد، آنگاه از کجا بدانیم، صغیر بودن کنایه از نقصان خرد است تا مجنون را نیز دربر گیرد.
امامان معصوم در این نوع سبر و تقسیم‌ها که به تحصیل مناط منجر مى‌گردد، سخنان محکم تکان‌دهنده‌اى دارند که این نوشتار جاى بازگویى آنها نیست.(1)
1) به کتاب الانصاف فى مسائل دام فیها الخلاف:139/2-146 مراجعه شود.
