تعلیم و تربیت یا به تعبیر صحیح‌تر، تربیت و تعلیم، از ضروریات یک زندگى مدنى است، تربیت بستر زندگى را براى جامعه آماده ساخته و تا از طریق تعلیم توان‌ها به فعلیت برسد. امروز عظمت کشورها در گرو پیشرفت در مسائل تربیتى و آموزشى است، و هردو عامل، آزادى طبیعى را محدود ساخته و آزادى کانالیزه مى‌رساند.
پرورش به ما توصیه مى‌کند که به حقوق دیگران تجاوز نکنیم. حق همسایه را حفظ کنیم. بزرگان را تکریم کنیم. به کوچکترها محبّت کنیم و همچنین دهها توصیه ی تربیتى دیگر که یک نوع انسجام و گرمى در جامعه ایجاد مى‌کند و نتیجه ی آن محدودیت در زندگى و اقتضاى طبیعى است.
انسان در آموزشگاهها با زبان طبیعت آشنا شده، عوامل سعادت‌بخش را به خوبى مى‌شناسد و از عوامل شقاوت‌زا مى‌گریزد و هرروز به زندگى صفا و رونق
مى‌بخشد، ولى در عین حال، خواسته‌هاى خود را کانالیزه کرده و آزادى مطلق را تخطئه مى‌کند.
