جستجو
این کادر جستجو را ببندید.

بررسى و تحقیق (2)

زمان مطالعه: < 1 دقیقه

اگر چه در این تقریر به اصل مشکل (تأثیر قدرت و اراده خدا و انسان) توجه شده است و نکات دقیق و عالمانه اى نیز در آن دیده مى شود ولى تأمین کننده اندیشه عمیق و لطیف امر بین امرین نیست. جهت روشن شدن مطلب سه نکته را یادآور مى شویم:

الف: در روایات از تفسیر نظریه امر بین امرین براى سؤال کنندگان به این جهت خوددارى شده است که لطیف و عمیق بوده و فهم آن از افق افکار معمولى بیرون است و چه بسا موجب انحراف عقیدتى و کفر آنان گردد در حالى که تفسیر یاد شده این گونه نیست و مثالى که یادآور شدیم و مثالهاى دیگر مى توانند آن را براى انسان هاى معمولى هم روشن نماید.

ب: بنابر تفسیر یاد شده نسبت فعل انسانى به خدا «بالتسبیب» و مجازگونه است نه حقیقى آن گونه که به خود انسان نسبت داده مى شود مانند این که کسى مصالح و مقدمات لازم براى ساختن یک ساختمان را در اختیار سازندگان آن قرار دهد که اگر یک لحظه آن را تأمین نکند ادامه کار براى آنها ممکن نیست بدیهى است انتساب فعل به او حقیقى نیست.

ج: در این تفسیر براى خدا و انسان دو فعل جداگانه اثبات شده است خدا هستى و قدرت و شعور انسان را مى آفریند و او کار را پدید مى آورد و این با توحید افعالى سازگار نیست و در نتیجه به نوعى تفویض بازگشت مى کند.