هرکس به طور اجمال مىداند که آبادىها و از بسیارى شهرهاى مهم در دامنه کوههاى بزرگ یا در لابه لاى آنها است، و نهرهاى عظیم که مایه آبادى شهرها است از کوههاى بزرگ سرچشمه مىگیرد؛ ولى نقش کوهها در زندگى انسانها منحصر به اینها نیست، هرچند اینها نیز به نوبه خود بسیار مهم است.
کوهها نقش بسیار مهمّى در زندگى انسانها، بلکه تمام موجودات زنده روى زمین دارند؛ و فوائد و برکات آنها بسیار متنوّع است، به طورى که اگر گفته شود کره زمین منهاى وجود کوهها به هیچوجه قابل زندگى نیست، اغراق نخواهد بود.
به همین دلیل قرآن مجید در آیات فراوانى روى مسأله آفرینش کوهها به عنوان یکى از آیات توحید و نشانههاى علم و قدرت پروردگار تکیه کرده است.
با این اشاره به آیات زیر گوش جان فرا مىدهیم:
1- أَفَلا یَنْظُرُوْنَ الىَ اْلأِبِلِ کَیْفَ خُلِقَتْ- وَ الَى السَّماءِ کَیْفَ رُفِعَتْ- و الىَ الْجِبِالِ کَیْفَ نُصِبَتْ (1)
2- ألَمْ نَجْعَلِ اْلأَرْضَ مِهاداً- وَ الْجِبالَ أَوْتاداً- (2)
3- وَ هُوَ الَّذِىْ مَدّ اْلأرْضَ وَ جَعَلَ فِیْها رَواسِىَ وَ أَنهاراً (3)
4- وَ الْقَى فِى اْلأَرْضَ رَواسِىَ أَنْ تَمِیْدَ بِکُمْ وَ أَنْهاراً و سُبُلًا لَعَلَّکُمْ تَهْتَدُوْنَ (4)
5- وَجَعَلْنا فِى اْلَارْضِ رَواسِىَ أَنْ تَمِیْدَ بِهِمْ وَجَعَلَنا فِیْها
فِجاجاً سُبُلًا لَعَلَّهُمْ یَهْتَدُوْنَ (5)
6- وَ جَعَلَ فِیْها رَواسِىَ مِنْ فَوْقِها وَ بارَکَ فِیْها وَ قَدَّرَ فِیْها أَقْواتَها فِى أَرْبَعَةِ أَیْامٍ سَواء لِلسّائلِیْنَ (6)
7- وَجَعَلْنا فِیْها رَواسِىَ شامِخاتٍ وَ أَسْقَیْنا کُمْ ماءاً فُراتاً (7)
8- أمَّنْ جَعَلَ اْلأرْضَ قَراراً وَ جَعَلَ خِلالَها أَنْهاراً وَ جَعَلَ لَها رَواسِىَ وَ جَعَلَ بَیْنَ الْبَحْرَیْنِ حاجِزاً أَ الهٌ مَعَ اللهِ بَلْ اکْثَرُهُمْ لا یَعْلَمُوْنَ (8)
9- وَاللهُ جَعَلَ لَکُمْ مِمّا خَلَقَ ظِلالًا وَ جَعَلَ لَکُمْ مِنَ الْجِبالِ أَکْنانا (9)
10- وَ مِنَ الْجِبالِ جُدَدٌ بِیْضٌ وَ حُمْرٌ مُخْتَلِفٌ أَلْوانُها وَ غَرابِیْبُ سُوْدٌ (10)
ترجمه:
1- «آیا آنها به شتر نمىنگرند چگونه آفریده شده؟ و به آسمان نگاه نمىکنند که چگونه برپا شده؟- و به کوهها که چگونه در جاى خود نصب گردیده؟»
2- «آیا ما زمین را محل آرامش (شما) قرار ندادیم؟- و کوهها را میخهاى زمین؟!»
3- «و او کسى است که زمین را گسترد و در آن کوهها و نهرهایى قرار داد …»
4- «و در زمین کوههاى ثابت و محکمى افکند تا لرزش آن را نسبت به شما بگیرد و نهرها ایجاد کرد و راههایى، تا هدایت شوید.»
5- «و در زمین کوههاى ثابت و پا برجایى قرار دادیم تا آنها (انسانها) در آرامش باشند، و در آن درهها و راههایى قرار دادیم تا هدایت شوند.»
6- «او در زمین کوههایى قرارداد، و برکاتى در آن آفرید، و مواد غذائى مختلف آن را مقدر فرمود، اینها همه در چهار روز بود، درست به اندازه نیاز تقاضا کنندگان!»
7- «و در آن کوههاى استوار و بلند قرار دادیم، و آبى گوارا به شما نوشاندیم.»
8- «آیا کسى که زمین را مستقر و آرام قرارداد، و در میان آن نهرهایى روان ساخت، و براى زمین کوههاى ثابت و پابرجا ایجاد کرد، و میان دو دریا مانعى قرار داد (تا باهم مخلوط نشوند، و با این حال) آیا معبودى با خدا است؟ نه، بلکه اکثر آنها نمىدانند (و جاهلند).»
9- «خداوند از آنچه آفریده، سایههایى براى شما قرار داده و از کوهها پناهگاههایى.»
10- «… و از کوهها نیز (به لطف پروردگار) جادههایى آفریده شده به رنگ سفید و سرخ با الوان مختلف و (گاه) به رنگ کاملًا سیاه!»
—
1) سوره غاشیه، آیات 17- 19.
2) سوره نبأ، آیه 6 و 7.
3) سوره رعد، آیه 3.
4) سوره نحل، آیه 15.
5) سوره انبیاء، آیه 31.
6) سوره فصّلت، آیه 10.
7) سوره مرسلات، آیه 27.
8) سوره نمل، آیه 61.
9) سوره نحل، آیه 81.
10) سوره فاطر، آیه 27.
