و من آیاته اللیل و النهار. (فصلت: 37)
و از جمله ی آیات او شب و روز است.
در قرآن کریم حدود 33 بار شب و روز به عنوان دو آیه از آیات الهی که به طور قاطع و روشن دلالت بر وجود تدبیر در جهان هستی می کنند مطرح شده اند.
در سوره ی فصلت، آیه ی 37 آمده است:
و من آیاته اللیل والنهار.
و از جمله ی آیات او شب و روز است.
یعنی شب و روز هم مانند سایر پدیده ها از علائم و نشانه های روشن و قطعی وجود خدا هستند و اگر انسان درست درباره ی این دو پدیده بیندیشد عقل او را ناچار به اعتراف به وجود خدا می کند، چه عقل نمی تواند روز و شب را ببیند و خدا را نبیند.
در سوره ی یونس، آیه ی 6 آمده است:
ان فی اختلاف اللیل و النهار… لآیات لقوم یتقون.
به راستی که در رفت و آمد شب و روز… آیاتی برای اهل تقواست.
یعنی آنان که موانع شناخت را با تقوا از دیده ی عقل خود کنار زده اند، در رفت و آمد شب و روز به روشنی خدا را می بینند و می دانند که در پشت این پرده ی طبیعت
مدبر دانا و توانایی است که تدبیر این جهان با اوست.
تاکنون هیچ فکر کرده اید که اگر همیشه روز بود، یا همیشه شب بود چه می شد؟
اگر زمین بر محور خود نمی چرخید، همیشه نیمی از آن در تاریکی وحشتزا و نیمی دیگر در روشنایی و حرارت شدید و سوزنده قرار می گرفت، و زندگی موجودات زنده بر روی آن امکان پذیر نبود. این حکمت را قرآن این گونه تبیین می کند:
قل أرأیتم ان جعل الله علیکم اللیل سرمدا الی یوم القیامة من اله غیر الله یأتیکم بضیاء أفلا تسمعون؟ (قصص: 71)
(با منکران) بگو: اگر خدا (زمین را از حرکت باز دارد و) شب را تا روز قیامت پایدار بدارد، (بر فرض که زندگی امکان پذیر باشد) چه کسی و کدام نیرو جز او قادر به حرکت آوردن زمین است تا روشنایی برای شما بیاورد؟ آیا نمی شنوید که چه می گویم؟
قل أرأیتم ان جعل الله علیکم النهار سرمدا الی یوم القیامة من اله غیر الله یأتیکم بلیل تسکنون فیه أفلا تبصرون؟ (قصص: 72)
(با منکران) بگو: اگر خداوند روز را تا روز قیامت ادامه دهد، چه کسی جز او می تواند تاریکی شب را بیاورد تا در آن آرام گیرید و استراحت کنید؟ آیا با دیده ی بصیرت در این سخن نمی نگرید؟
سپس ادامه می دهد که خداوند از لطف و مهر خود، به وسیله ی حرکت وضعی زمین، شب و روز را برای شما پدید آورد تا در تاریکی شب آرام گیرید و استراحت کنید و در روشنایی روز به تلاش برای ادامه ی زندگی بپردازید و شاید قدر بدانید و سپاس گذارید. (سوره ی قصص، آیه 73).
در سوره ی نور، آیه ی 44 آمده است:
یقلب الله اللیل و النهار ان فی ذلک لعبرة لاولی الألباب.
خداوند است که شب و روز را جایگزین یکدیگر می کند؛ این جایگزین نمودن برای اهل خرد عبرت انگیز است.
و در سوره ی نمل آیه ی 86 آمده است:
ألم یروا انا جعلنا اللیل لیسکنوا فیه و النهار مبصرا، ان فی ذلک لآیات لقوم یؤمنون.
آیا اینان ندیده اند که ما شب را برای آرامش و روز را برای بینش آفریدیم؟ به راستی که در مطالعه ی شب و روز آیاتی برای اهل ایمان است.
